Takie treści zwykle mają za cel wywołać negatywne, a nawet skrajnie negatywne emocje u odbiorców, a przede wszystkim prowadzić do dezinformacji. Może to przyczyniać się do niechęci do pomocy uchodźcom oraz ukraińskim żołnierzom, powstawania napięć między Ukraińcami i Polakami, a także do zdobycia większego poparcia przez Rosję. Dlatego szczególnie ważne jest, by unikać powielania niesprawdzonych informacji. Stowarzyszenie fact-checkingowe Demagog przygotowało listę 12 sposobów, które pomogą Ci uchronić się przed dezinformacją – a my dołączamy się do tego apelu:
- Zastanów się, zanim zareagujesz na post. Polubienie lub kliknięcie reakcji „wrr” może wydawać się mało istotne, ale wchodzenie w interakcję z treściami w social mediach zwiększa ich zasięgi. Reagując lub komentując możesz przyczynić się do tego, że fałszywe informacje dotrą do wielu ludzi.
- Obserwuj to, jak czujesz się po zobaczeniu danej informacji. Pod wpływem gwałtownych emocji, szczególnie gniewu lub strachu, możesz udostępnić nieprawdziwe informacje i przyczynić się do zwiększenia dezinformacji. Daj sobie chwilę, by ochłonąć, zanim zaczniesz działać.
- Udostępniaj tylko sprawdzone treści. Jeśli nie masz pewności co do źródła lub kontekstu, powstrzymaj się przed przekazywaniem ich dalej.
- Jeśli zauważysz dziwne sformułowania lub rusycyzmy w tekście, istnieje szansa, że został on przetłumaczony automatycznie z języka rosyjskiego, a jego celem jest szerzenie dezinformacji. Zwracaj uwagę na język oraz poprawność postów.
- Czytaj jedynie wiarygodne oraz rzetelne portale i prasę. Duże agencje prasowe i znane opiniotwórcze serwisy internetowe dają większą gwarancję na prawdziwość przekazywanych informacji.
- Czytaj cały tekst, a nie tylko tytuł. Niezwykle ważny jest kontekst, w jakim przedstawiane są informacje. Nagłówki potrafią być mylące, a wybiórcze zapoznawanie się z informacjami prowadzi do powielania nieprawdziwych treści.
- Sprawdzaj datę i pamiętaj, że sytuacja jest niezwykle dynamiczna, zmienia się w zasadzie
z godziny na godzinę. Informacje sprzed kilku dni mogły się już zupełnie zdezaktualizować. Warto śledzić bieżące zmiany. - Korzystaj z portali fact-checkingowych. W sytuacji, gdy nie wiesz, czy dana informacja jest prawdziwa, możesz sprawdzić to właśnie na nich. A jeśli widzisz coś, co nie zostało jeszcze zweryfikowane, możesz to zgłosić do sprawdzenia.
- Sprawdzaj zdjęcia za pomocą wyszukiwania obrazem. Dzięki temu możesz upewnić się co do prawdziwości zdjęć, jeśli podejrzewasz fotomontaż lub wyrwanie ich z kontekstu. Wyszukiwanie obrazem pomoże Ci dotrzeć do źródła oraz ewentualnych informacji, czy fotografia została zmanipulowana.
- Uważaj na dyskusje, w które się angażujesz. Zdarza się, że uczestniczą w nich trolle (użytkownicy działający na czyjeś zlecenie) lub boty (automatyczne konta imitujące zachowania prawdziwych użytkowników), które mogą nakręcać dyskusję oraz podawać nieprawdziwe informacje, a tym samym je promować.
- Zapoznaj się z narracjami dezinformacyjnymi. Wojna informacyjna jest częścią strategii Rosji,
a wiele z tych narracji jest częścią rosyjskiej propagandy. - Wybieraj zaufane inicjatywy. Dotyczy to zbiórek pieniężnych, ale też innych form pomocy – sprawdzaj wiarygodność akcji, na rzecz których chcesz przekazać pieniądze lub w które chcesz się zaangażować.